Wat is Trombose?
Trombose is een aandoening waarbij er zich een bloedstolsel (trombus) vormt in een bloedvat, waardoor de bloeddoorstroming wordt belemmerd. Dit stolsel kan in een ader of slagader ontstaan en heeft potentieel levensbedreigende gevolgen, afhankelijk van de locatie en grootte. Veel voorkomende vormen van trombose zijn diepe veneuze trombose (DVT) en longembolie.
Hoe ontstaat trombose?
Trombose kan ontstaan door een combinatie van factoren die de bloedcirculatie of bloedstolling beïnvloeden. De drie hoofdfactoren zijn schade aan de bloedvatwand, vertraagde bloedstroom en veranderingen in de samenstelling van het bloed. Deze drie factoren staan ook bekend als de ‘triade van Virchow’. Mogelijke oorzaken zijn:
- Langdurige immobiliteit: Lang zitten, bijvoorbeeld tijdens een lange vliegreis, kan leiden tot vertraagde bloeddoorstroming.
- Trauma of operatie: Een beschadiging aan de bloedvaten verhoogt het risico op stolselvorming.
- Erfelijke stollingsstoornissen: Bepaalde genetische factoren kunnen een verhoogd risico op trombose veroorzaken.
- Medische aandoeningen: Kanker, hart- en vaatziekten en infecties verhogen het risico.
- Zwangerschap en anticonceptie: Door hormonale veranderingen hebben zwangere vrouwen en vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken een hoger risico.
Symptomen van Trombose
Trombose kan subtiele symptomen vertonen, maar kan ook zeer duidelijke signalen geven. Symptomen variëren afhankelijk van de locatie van het stolsel:
Diepe veneuze trombose (DVT):
- Zwelling, meestal in één been
- Roodheid en warmte van de huid
- Pijn die verergert bij lopen of staan
Longembolie:
- Plotselinge kortademigheid
- Pijn op de borst
- Snelle of onregelmatige hartslag
- Hoesten, soms met bloed
Andere symptomen: Zwakte, duizeligheid en flauwvallen kunnen ook voorkomen als gevolg van een beperkte bloedtoevoer.
Risicogroepen voor Trombose
Trombose kan iedereen treffen, maar sommige groepen lopen een verhoogd risico:
- Mensen boven de 60 jaar
- Personen met een familiegeschiedenis van trombose
- Mensen met overgewicht
- Zwangere vrouwen of vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken
- Mensen met bepaalde medische aandoeningen zoals kanker of hartziekten
- Mensen die roken, vooral in combinatie met andere risicofactoren
Diagnostiek van Trombose
Een vroege diagnose van trombose is essentieel om complicaties te voorkomen. Artsen maken gebruik van verschillende diagnostische methoden:
- D-dimeertest: Een bloedtest die helpt bij het opsporen van afbraakproducten van bloedstolsels.
- Echografie: Wordt veelal gebruikt voor het opsporen van DVT.
- CT-scan of MRI: Kan helpen bij het identificeren van bloedstolsels in de longen of andere delen van het lichaam.
Behandelingsmogelijkheden
Behandeling van trombose richt zich op het oplossen van het stolsel en het voorkomen van nieuwe stolsels. De belangrijkste behandelingsopties zijn:
- Antistollingsmedicatie: Medicijnen zoals heparine en warfarine voorkomen verdere stolselvorming.
- Trombolytische therapie: Deze krachtige medicatie helpt om grote stolsels op te lossen, vaak in noodgevallen.
- Mechanische verwijdering: In ernstige gevallen kan een stolsel chirurgisch worden verwijderd.
- Compressietherapie: Voor mensen met DVT kan compressiekousen helpen om zwelling te verminderen en het bloed sneller te laten stromen.
Preventieve maatregelen
Om het risico op trombose te verlagen, kunnen mensen preventieve stappen nemen. Lang zitten, zoals tijdens een vliegreis, verhoogt het risico. Probeer elk uur even op te staan en te bewegen. Voldoende drinken houdt het bloed dunner en helpt om stolsels te voorkomen.
Stoppen met roken en gewichtsbeheersing kunnen helpen het risico te verlagen. Vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken en mensen met erfelijke factoren moeten extra alert zijn.
Gevaren van Trombose
Onbehandelde trombose kan leiden tot ernstige complicaties:
- Longembolie: Een stolsel kan naar de longen reizen, wat levensbedreigend kan zijn.
- Posttrombotisch syndroom: Patiënten kunnen langdurig last hebben van pijn, zwelling en zelfs zweren.
- Verhoogd risico op herhaling: Mensen die eenmaal trombose hebben gehad, hebben een verhoogd risico op nieuwe stolsels.
Trombose is een ernstige aandoening die zowel levenskwaliteit als levensverwachting kan beïnvloeden. Door vroegtijdige herkenning, preventieve maatregelen en een gezonde levensstijl kunnen risico’s aanzienlijk worden verminderd.
Mensen met verhoogde risicofactoren zouden regelmatig hun gezondheid moeten monitoren en medische check-ups ondergaan.